Ο νομός Ρεθύμνου βρίσκεται ανάμεσα στα Χανιά και στο Ηράκλειο και έχει πληθυσμό 85.000 κατοίκους. Η πρωτεύουσα του νομού, το Ρέθυμνο, είναι από εκείνες τις πόλεις που μαγνητίζουν τον επισκέπτη και τον κάνουν να θέλει να την επισκεφτεί ξανά!
Το Ρέθυμνο έχει 30.000 μόνιμους κατοίκους που απολαμβάνουν τη ζωή σε μια πόλη που συνδυάζει στενά δρομάκια, γωνιές γεμάτες ζωή, αλλά και σύγχρονα κτήρια κτισμένα αμφιθεατρικά με θέα την ατέλειωτη παραλία.
Το Ενετικό λιμάνι της πόλης έχει λίγο απ’ όλα: διασκέδαση, ιστορία, παράδοση! Με τα χαρακτηριστικά της να εναλλάσσονται ανάμεσα σε ενετικά και οθωμανικά, η Παλιά Πόλη του Ρεθύμνου έχει πολλά μυστικά να αποκαλύψει. Περπατώντας την Παλιά Πόλη θα καταλάβεις εύκολα γιατί το Ρέθυμνο έγινε η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης γύρω στο 1300. Ακόμα θα λατρέψεις ότι κρατάει αναλλοίωτο τον παραδοσιακό χαρακτήρα και το χρώμα της με μικρά μπαράκια, καφέ και μαγαζάκια στεγασμένα σε παλιά, ανακαινισμένα κτήρια. Θα βρεις παντού και ταβέρνες με παραδοσιακό φαγητό και μουσική. Οι πιο παρατηρητικοί επισκέπτες θα ανακαλύψουν πολλές περίτεχνα σκαλισμένες πόρτες με ενετικά οικόσημα, οθωμανικά τζαμιά με γραφικούς μιναρέδες και κτήρια με ξύλινα παράθυρα.
Περιήγηση στην Παλιά Πόλη του Ρεθύμνου
Η Μεγάλη Πόρτα που θα διαβεί κάποιος για να μπει στην Παλιά πόλη, είναι η Πύλη Guora. Κάποτε αποτελούσε την κεντρική είσοδο στην οχυρωμένη πόλη και σήμερα είναι το μοναδικό κομμάτι που έχει απομείνει από τα οχυρωματικά τείχη του 16ου αιώνα. Από εδώ ξεκινά η διαδρομή στην οδό Εθνικής Αντιστάσεως, η οποία καταλήγει στην Πλατεία Μικρασιατών στην καρδιά του ιστορικού κέντρου.
Κατεβαίνοντας την Εθνικής Αντιστάσεως φτάνουμε στην Βασιλική του Αγ. Φραγκίσκου, χτισμένη από τους Ενετούς ως φραγκισκανικό μοναστήρι. Εδώ ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα αναγεννησιακά στοιχεία της γεμάτης σκαλιστές λεπτομέρειες εισόδου. Σήμερα στο κτήριο στεγάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο του Ρεθύμνου.
Λίγο πιο κάτω θα συναντήσουμε το Τζαμί του Νερατζέ με τον ψηλό μιναρέ του. Αρχικά χτισμένο ως ενετική εκκλησία της Παρθένου Μαρίας (τμήμα ενός μοναστηριού Αυγουστινιανών μοναχών), μετατράπηκε τον 17ο αιώνα από τους Οθωμανούς σε τζαμί. Σήμερα λειτουργεί ως Δημοτικό Ωδείο.
Εκεί κοντά βρίσκεται το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Ρεθύμνου. Στεγασμένο σε ενετικό κτήριο του 17ου αιώνα, γοητεύει τον επισκέπτη με την συλλογή παραδοσιακών χειροτεχνημάτων και έργων τέχνης που φιλοξενεί. Το μουσείο αυτό λειτουργεί σήμερα ως ερευνητικό κέντρο για τη διατήρηση της κρητικής λαογραφικής παράδοσης.
Σε μικρή απόσταση βρίσκουμε και την Κρήνη Ριμόντι. Οι τρεις λεοντοκεφαλές της Κρήνης μέχρι σήμερα ρίχνουν νερό, ακριβώς όπως έκαναν το 1626, όταν κατασκευάστηκε από τους Ενετούς στη θέση παλαιότερης, ρωμαϊκής κρήνης. Δίπλα είναι η Λότζια, ένα αρχικά ανοιχτό κτήριο, που αργότερα καλύφθηκε με ξύλινη οροφή. Η Λότζια ήταν το σημείο συνάθροισης των Ενετών ευγενών και αξιωματούχων.
Περπατώντας στην Παλιά Πόλη, ο επισκέπτης φτάνει τελικά στο Ενετικό Λιμάνι, το σήμα κατατεθέν της Παλιάς Πόλης αλλά και ολόκληρου του Ρεθύμνου, αφού από εδώ ξεκίνησε να αναπτύσσεται η πόλη το 1300. Ο αυθεντικός φάρος του λιμανιού αντικαταστάθηκε από μεταγενέστερο που χτίστηκε από Αιγύπτιους τη δεκαετία του 1830. Από εκεί, αν κάποιος στρέψει το βλέμμα του στα αριστερά, θα αντικρίσει τη Φορτέτζα, το παλιό φρούριο που έχει γίνει σήμερα το πιο φωτογραφημένο μνημείο του Ρεθύμνου, χτισμένο τον 17ο αιώνα. Ελάχιστα από τα κτήρια του φρουρίου διατηρούνται έως σήμερα, όμως όταν κάποιος βρεθεί εκεί διαπιστώνει πως βρίσκεται σε μια από τις πιο μεγαλειώδεις κατασκευές των Ενετών στην Κρήτη.
Παραλίες
Στο νομό Ρεθύμνου οι αποστάσεις είναι μικρές. Ξεκινώντας από το Ρέθυμνο, κάποιος δεν χρειάζεται παραπάνω από μια ώρα οδήγηση για να βρεθεί στις δημοφιλείς παραλίες στην νότια πλευρά του νομού:
- Η Πρέβελη, είναι ένας μικρός παράδεισος με φοίνικες, απότομους βράχους και τα κρυστάλλινα νερά ενός μικρού ποταμιού.
- Ο Πλακιάς, που συνδυάζει φυσικής ομορφιάς και σύγχρονες ανέσεις. Η μεγάλη αμμώδης ακτογραμμή είναι ιδανική για χαλαρούς περιπάτους και ηλιοθεραπεία.
- Το Δαμνόνι, με τα γαλαζοπράσινα νερά και τη λεπτή χρυσή άμμο.
- Η Τριόπετρα, με απόκρημνους βράχους, αμμόλοφους και κρυστάλλινα νερά. Μαγευτικά ηλιοβασιλέματα σε ένα μέρος που διοργανώνονται μαθήματα γιόγκα ή διαλογισμού.
- Το Αμμούδι, που εντυπωσιάζει με την παρθένα ομορφιά της φύσης και την ήσυχη ατμόσφαιρα.
Παραδοσιακό φαγητό στο Ρέθυμνο
Ένας νομός αγροτικός, με ανθρώπους που ασχολούνται με την κτηνοτροφία και τις ελιές, το Ρέθυμνο έχει μια ιδιαίτερη μαγειρική κουλτούρα. Δύσκολη γη για καλλιέργειες, ανέπτυξε μια κουζίνα λιτότητας και ανάγκης, με πρώτες ύλες που μπορούσαν να διατηρούνται για μεγάλες χρονικές περιόδους, καθώς παλιότερα η επικοινωνία με την πόλη ήταν δύσκολη. Πολλά άγρια χόρτα, όσπρια, άγρια μανιτάρια και σαλιγκάρια για τις πρωτεΐνες, μαζί με τα προϊόντα της οικιακής τυροκομίας, απαραίτητης σε κάθε οικογένεια. Λίγο ψωμί, κρίθινο κυρίως, και πολλά παξιμάδια που μπορούσαν να αντέξουν για πολύ καιρό και δικαιολογούσαν το ξόδεμα των λιγοστών ξύλων για το άναμμα του ξυλόφουρνου.
Στο Ρέθυμνο μπορείτε να δοκιμάσετε τις γεύσεις και τα αρώματα της κρητικής κουζίνας, η οποία προσφέρεται σε πολλά εστιατόρια εντός και εκτός πόλης. Ελαιόλαδο, κρασί, σιτάρι, μέλι, γάλα, τυρί, κρέας, χόρτα, λαχανικά – τα υλικά που χρησιμοποιούνται στην κρητική κουζίνα είναι απλά, καθαρά και, το κυριότερο, γνήσια και φυσικά.
Η κρητική γαστρονομία βασίζεται στην παραγωγή των αγρών, γεγονός που εγγυάται μια υγιεινή διατροφή και συμβάλλει στην καλή υγεία και τη μακροζωία των κατοίκων του νησιού. Γενικότερα, η κρητική κουζίνα δεν εξαρτάται από διάφορες περίπλοκες τεχνικές παρασκευής. Η επιτυχία της έγκειται στα φρέσκα υλικά που χρησιμοποιούνται.
Η ενδοχώρα του Ρεθύμνου
Αν κάποιος μένει στο Ρέθυμνο έχει πολλές επιλογές για κοντινούς προορισμούς, αρκεί ένα αυτοκίνητο και διάθεση για εξερεύνηση!
Πρώτη επιλογή η Μονή Αρκαδίου, το σημείο από το οποίο πολλοί ντόπιοι λένε ότι ξεκίνησε η απελευθέρωση του νησιού από τους Οθωμανούς. Είναι ένα σπουδαίο αρχιτεκτονικά εκκλησιαστικό μνημείο με εκθαμβωτική πρόσοψή που θυμίζει έργα αναγεννησιακών καλλιτεχνών. Στην παλιά τράπεζα της μονής όπου στεγάζεται το μουσείο υπάρχουν καταπληκτικές εικόνες του 16ου-17ου αιώνα και κειμήλια από το Ολοκαύτωμα του 1866.
Οι Μαργαρίτες, το χωριό της κεραμοποιίας, είναι το μέρος που μπορείτε να βρείτε πλήθος από εργαστήρια αγγειοπλαστικής. Παρότι καταστράφηκε πολλές φορές από τους Ενετούς και τους Τούρκους, διέσωσε την αρχιτεκτονική του φυσιογνωμία και τα όμορφα βυζαντινά και μεταβυζαντινά εκκλησάκια του.
Στη μεγάλη καταπράσινη κοιλάδα μπροστά από τον Ψηλορείτη θα συναντήσετε μερικά από τα ομορφότερα χωριά, αλλά και τα περισσότερα πέτρινα γεφύρια της Κρήτης. Το Μοναστηράκι, ο Θρόνος, το Κλησίδι, η Νίθαυρη, η Βισταγή, βρίσκονται μέσα σε μια θάλασσα από ελιές, πλατάνια, συκιές και βερικοκιές, τριγυρισμένα από ρυάκια και χείμαρρους. Όλα σχεδόν έχουν βυζαντινές εκκλησίες με εξαιρετικές, βενετσιάνικα και οθωμανικά σπίτια με υπέροχα θυρώματα και καλοφτιαγμένη λιθοδομή. Η αρχαία πόλη στη Σύβριτο (σημερινή Αγία Φωτεινή), ένας μινωικός οικισμός στο Αποδούλου και το μινωικό ανάκτορο στο Μοναστηράκι αποδεικνύουν πως η όμορφη κοιλάδα είχε κατοικηθεί από νωρίς.
Η Μονή Πρέβελης με τον φοίνικα, τις άγριες πλαγιές του βουνού και την απεραντοσύνη του Λιβυκού πελάγους είναι μοναδική. Στο κέντρο της απλόχωρης αυλής δεσπόζει ένα εντυπωσιακό τέμπλο εκπληκτικής τέχνης με ιστορικές εικόνες. Όμως αυτό που συναρπάζει είναι το μουσείο της με τη μεγαλύτερη και σημαντικότερη συλλογή φορητών εικόνων όλου του νομού.
Το μουσείο της Ελεύθερνας, χτισμένο πάνω από μια χαράδρα γεμάτη ελιές και κυπαρίσσια, όπου για αιώνες (από το 3000 π.Χ. έως το 1500 μ.Χ.) δέσποζε η Ελεύθερνα, μία από τις σπουδαιότερες κρητικές πολιτείες. Στο μουσείο, που εγκαινιάστηκε το 2016, ζωντανεύει ο κόσμος της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, η ταφική πυρά του Πατρόκλου και η περιγραφή της ασπίδας του Αχιλλέα. Ο εκπληκτικός χώρος φωτίζει την ιστορία του νησιού από την Εποχή του Σιδήρου έως τα βυζαντινά χρόνια.
Ο βενετσιάνικος Μαρουλάς, αναμφίβολα ένα από τα ωραιότερα χωριά της Κρήτης, γεμάτο σπίτια από τα χρόνια της ενετοκρατίας και της τουρκοκρατίας, που δημιουργούν μια υπέροχη ατμόσφαιρα. Ανάμεσά τους υπάρχουν παλιά ελαιοτριβεία, βενετσιάνικες εκκλησίες και δύο παλιοί ενετικοί πύργοι που σώζονται σε καλή κατάσταση έως και σήμερα.